خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت:
تاملى در سيره تربيتى حضرت سيدالشهدا(ع)
نورهدايت
تربيت صحيح فرزندان از ضرورى ترين وظايف والدين به شمار مى رود. انجام دادن اين وظيفه مهم، حساس و ظريف بدون تكيه بر ديدگاه هاى صاحب نظران آگاه و مطمئن ممكن نيست. ما معتقديم كه معصومان (ع) در همه ابعاد هدايتى و تربيتى، الگوهايى كامل و مطمئن به شمار مى آيند و تكيه بر ديدگاه ها و رفتارهاى تربيتى آنان در مسير تحقق وظيفه خطير تربيت فرزندان، بهترين ره توشه است. معصومان (ع) همه نور واحد بوده، هدف مشترك داشتند؛ اما به اقتضاى موقعيت هاى گوناگون در سيره تربيتى آنان ديدگاه ها و رفتارهاى تربيتى آنان الگويى كامل از نظام تربيتى اسلام عرضه مى كند. در ميان معصومان (ع) امام حسين (ع) از موقعيت ويژه اى برخوردار است و اين موقعيت به زندگى و سيره تربيتى آن حضرت، برجستگى خاصى بخشيده است.
اين مقاله برآن است تا نكاتى از سيره تربيتى آن حضرت را در دو بخش ارايه كند؛ بخش نخست، برخى نكات تربيتى است كه تا پيش از حادثه عظيم كربلا تحقق يافته و به ما رسيده است و بخش دوم نگاهى مستقل به حادثه عظيم كربلا و بيان نكات تربيتى آن. ذكر اين نكته به نظر مفيد مى رسد كه از بخش پايانى عمر شريف حضرت- يعنى زمان وقوع حادثه كربلا- نظارت تربيتى بيشترى در دسترس داريم. سبب اين امر دو چيز مى تواند باشد: اول آن كه حادثه كربلا به خاطر بى نظير بودن آن بيش از ساير حوادث مورد توجه سيره نويسان و مورخان واقع گرديد و بنابراين اسناد بيشترى از آن در دسترس است. و ديگر آن كه در اين مقطع از عمرشريف حضرت، فرزندان و اهل بيت او به طور مستقيم همراهش بودند ودر نتيجه زمينه بروز نكات تربيتى بيشترى فراهم بوده است و شايد اين امر يكى از اسرار پافشارى سيدالشهدا بر حضور اهل بيت در كربلا بوده است. از اين رو شايسته است پژوهشگران عرصه تربيت اسلامى فرصت را غنيمت شمرده، حادثه كربلا را با توجهى عميق تر از منظر تربيت بنگرند و نكات سودمندى را از آن استخراج كنند.
على همت بنارى
اظهار محبت به فرزندان امرى درونى است كه خداوند آن را در دل والدين به وديعه نهاده است. اما آن چه در اين ميان مهم مى نمايد و آثار تربيتى در پى دارد، ابراز آن است. اين امر اختيارى است و والدين و مربيان مى توانند در پرتو آن، زمينه تربيت صحيح را فراهم آورند. چه بسيار والدينى كه نسبت به فرزندان خود محبت فراوان دارند اما آن را ابراز نمى كنند در حالى كه محبت وقتى سازنده و تاثيرگذار خواهد بود كه فرد مورد محبت، از آن آگاهى يابد. امام حسين (ع) به عنوان الگوى تربيتى مطمئن و كامل، محبت به فرزندان را از نيازهاى ضرورى آنان دانسته، در قالب هاى گوناگون به ابراز آن مى پرداخت و گاه با در آغوش گرفتن و به سينه چسبانيدن خردسالان، زمانى با بوسيدن آنان و گاه با به زبان آوردن كلمات شيرين و محبت آميز. عبيداله بن عتبه چنين مى گويد: «نزد حسين بن على(ع) بودم كه على بن حسين (ع) وارد شد. حسين (ع) امام سجاد را صدا زد، در آغوش گرفت و به سينه چسبانيد، ميان دو چشمش را بوسيد و سپس فرمود: پدرم به فدايت باد، چقدر خوشبو و زيبايى!»
تشويق فرزندان در برابر كار خوب
يكى از شيوه هاى تربيتى مورد اتفاق صاحب نظران عرصه تعليم و تربيت، شيوه كارآمد تشويق است. تشويق به جا و متناسب با فعاليت انجام شده، به ايجاد انگيزه در فرد منجر مى شود و به تكرار و تقويت رفتار مى انجامد. در فرهنگ اسلامى كه تربيت دينى و اخلاقى فرزندان در كانون توجه است بر تشويق فرزندان هنگام بروز رفتارهاى دينى و برجسته كردن صفات اخلاقى ومعنوى آنان بسيار تاكيد شده است. امام سجاد (ع) فرمود: «من به بيمارى شديدى مبتلا شدم، پدرم به بالينم آمد و فرمود: چه خواسته اى دارى؟ عرض كردم: دوست دارم از كسانى باشم كه درباره آن چه خداوند برايم تدبير كرد، نپرسم. پدرم در مقابل اين جمله به من آفرين گفت و فرمود: تو مانند ابراهيم خليلى. به هنگام گرفتارى جبرييل نزدش آمد وپرسيد: از ما كمك مى خواهى؟ او در جواب فرمود: (درباره آن چه پيش آمده) از خداوند سوال نمى كنم خداوند مرا كافى است و او بهترين وكيل است. در اين حديث ملاحظه مى شود كه امام حسين (ع) در مقابل پاسخ عارفانه و دلنشين فرزندش- كه براساس ظاهر حديث، سن و سال چندانى هم نداشته است- جمله «احسنت» را به كار برد واو را به «ابراهيم خليل» تشبيه كرد.
اهميت آموزش هاى دينى و قدردانى از معلمان در اسلام دانش آموزى مورد اهتمام شديد بوده و رهبران دينى پيروان خود را به آموزش و اندوختن دانش، به ويژه معارف دينى، تشويق كرده اند. براساس سخنان معصومان (ع)، معلمان و مربيان، به خصوص آنان كه در تعليم آموزه هاى دينى مى كوشند، حق بزرگى بر جامعه دارند و بايد كوشش صادقانه شان مورد قدردانى و سپاسگزارى قرار گيرد تا رغبت و انگيزه بيشترى يابند. مرحوم بحرانى در حليله الابرار از شيخ فخرالدين نجفى كه از فضلا و زهاد بود چنان نقل كرد كه شخصى به نام عبدالرحمان در مدينه معلم كودكان بود ويكى از فرزندان امام حسين (ع) به نام «جعفر» نزدش آموزش مى ديد. معلم جمله «الحمدلله رب العالمين» را به جعفر تعليم داد. هنگامى كه جعفر اين جمله را براى پدر قرائت كرد، حضرت معلم فرزندش را فراخواند و هزار دينار و هزار حله و ... به او هديه داد. وقتى حضرت به خاطر دادن پاداش زياد مورد پرسش قرار گرفت، در جواب فرمود: «هديه من برابر با تعليم» الحمدلله رب العالمين است.
تربيت عملى نافذتر است تربيت عملى بى ترديد موثرترين عامل در تربيت اخلاقى و دينى فرزندان، رفتارهاى درست والدين است. پرواضح است كه زبان رفتار از زبان گفتار بسى نافذتر است. و در «عمل» آثارى نهفته است كه هرگز از «گفتار» برنمى آيد. كودك و نوجوانى كه پيوسته شاهد اعمال نيك والدينى است، به طور غيرمستقيم سرمشق مى گيرد و به انجام كارهاى نيك تشويق مى شود. در سيره تربيتى ائمه اطهار (ع) تربيت با رفتار و عمل، بارزترين بعد تربيت است. فرزندان ائمه (ع) با ديدن رفتار آن، سرمشق مى گرفتند و عمل مى كردند. شعيب بن عبدالرحمن خزاعى مى گويد: هنگامى كه امام حسين (ع) در كربلا به شهادت رسيد بردوشش نشانه اى وجود داشت. از امام سجاد (ع) درباره آن پرسيدند، امام سجاد (ع) بسيار گريست و فرمود: «اين، اثر بارهاى غذايى است كه پدرم بردوشش حمل مى كرد و به خانه هاى تهيدستان مى برد.» آرى، امام سجاد (ع) پيوسته اين رفتار را از پدرش مشاهده كرد و سرمشق گرفت و عمل كرد. بدين سبب، امام باقر (ع) فرمود: (پدرم) على بن الحسين (ع) شب ها كيسه نان بر دوش حمل مى كرد و به مستمندان صدقه مى داد.
نظرات شما عزیزان:
:: برچسب‌ها: نور, هدایت, تربیت, سیدالشهدا, محبت, تشویق, آموزش دینی, سرمشق, الگو, ,
